تعریق بیش از حد (Hyperhidrosis)
دکتر نوید ابوالاحرار
فلوشیپ فوق تخصصی درد
Hyperhidrosisیا تعریق بیش از حد، اختلالی شایع و دردسرساز است. حدود ۲-۳٪ از آمریکایی ها از عرق کردن بیش از حد زیر بغل (hyperhidrosis زیر بغل) و یا کف دست ها و کف پاها (hyperhidrosis palmoplantar) رنج می برند. مشکلات زیر بغل معمولا در اواخر نوجوانی و تعریق کف دست ها و پاها اغلب زودتر و در حدود سن ۱۳ سالگی (به طور متوسط) آغاز می شود؛ و درصورتی که درمان نشود، ممکن است در تمام طول زندگی ادامه یابد.
تعریق دردسرساز است، لباسها را لکه میکند و روابط پیچیده کسب و کار و تعاملات اجتماعی را دچار مشکل میکند. موارد شدید می توانند نتایج نامطلوبی داشته باشند، و مبتلایان را در انجام کارهای روزمره مانند دردست گرفتن یک قلم، فرمان اتومبیل و یا دست دادن با دوستان دچار مشکل سازند.
علت Hyperhidrosis چیست؟
اگرچه علل عصبی، متابولیک و برخی بیماری های سیستمیک گاهی اوقات می توانند باعث hyperhidrosis گردند؛ اغلب مبتلایان، افرادی کاملا سالم هستند. کارکرد غدد عرق بوسیله سیستم عصبی سمپاتیک کنترل میشود. در موارد تعریق بیش از حد، اغلب این بیش فعالی سمپاتیک است که موحب افزایش کارکرد و ترشحات این عدد میشود. گرما و بعضی وضعیت های عاطفی ممکن است در برخی افراد آغازکننده hyperhidrosisباشند؛ اما بسیاری از کسانی که از عرق hyperhidrosis رنج می برند، تقریبا تمام ساعات روز را بدون در نظر گرفتن خلق و خوی و یا وضعیت آب و هوا درگیر این مشکل هستند.
درمان Hyperhidrosis چیست؟
- ضد عرق ها معمولا به دلیل دردسترس بودن اولین گزینه درمان هستند. ضد عرق های حاوی کلرید آلومینیوم ممکن است زمانی که ضد عرق های دیگر شکست خورده اند، موثرتر باشند.
- ضد عرق های پر قدرت ترکیبی
- یونتوفورزیس، دستگاهی است که جریان برق مستقیم (ضعیف شده) را از طریق پوست عبور می دهد
- داروهای خوراکی آنتی کولینرژیک ها تعریق را کاهش میدهند؛ ولی عوارض جانبی زیادی دارند و تحمل عوارض جانبی قلبی-عروقی آنها بسیار دشوار است.
- بوتاکس (سم بوتولینوم) به تازگی در ایالات متحده آمریکا توسط FDA برای درمان تعریق بیش از حد زیر بغل (زیر بغل) تایید شده است. در کلینیک های درد میتوان برای موارد ضعیف تا متوسط تعریق بوتاکس را در ناحیه زیر بغل و در کنار غدد عرق تزریق کرد.
- جراحی روش جراحی به نام سمپاتکتومی گردنی، به عنوان آخرین و موثرترین چاره برای موارد بسیار شدید و مقاوم به درمان توصیه شده است. در این روش درمانی، کارکرد اعصاب سمپاتیک با تزریق ترکیبی از داروها و استفاده از امواج رادیوفرکوئنسی (RF) تنظیم میشود و در نتیجه تعریق بیش از حد که ناشی از بیش فعالی سمپاتیک بود، رفع میشود.
این روش درمانی در گذشته با انجام عمل جراحی باز از طریق قفسه سینه و تحت بیهوشی کامل انجام میشد و از آنجا که وارد شدن به قفسه سینه یکی از دشوارترین و پرعارضه ترین عمل های جراحی است، تنها تعداد کمی از همکاران جراح این درمان را توصیه میکردند و بیماران ناچار از پرداخت هزینه گزاف عمل جراحی و پذیرفتن ریسک عمل جراحی، یا کنار امدن و تحمل مشکل خویش بودند.
در سال های اخیر، با پیشرفت دانش پزشکی و دسترسی به ابزار جدید میتوان این جراحی را به روش ظریف و کم تهاجمی(Minimally Invasive) و بدون عمل جراحی گسترده در کلینیک های درد انجام داد. در این روش چدید، بیمار در وضعیت خوابیده به روی شکم بروی تخت قرار میگیرد و با راهنمایی اشعه ایکس، محل شبکه عصبی سمپاتیک گردنی مشخص میشود. پس از بیحسی موضعی، یک سوزن باریک در کنار این شبکه عصبی قرار میگیرد و پس از تزریق داروی موردنظر، پروب امواج RF از داخل سوزن وارد شده و در کنار شبکه عصبی سمپاتیک گردنی قرار میگیرد و امواج RF، به این شبکه تابانده میشوند. در پایان عمل، سوزن ها خارج شده، بیمار به ریکاوری منتقل شده و پس از گذشت ۱ ساعت و اطمینان از پایداری وضعیت بالینی و علایم حیاتی، ترخیص میشود.