کمردرد در زندگی روزانه ما

زیر بار درد، کمر خم نکنیم

دکتر نوید ابوالاحرار

فلوشیپ فوق تخصصی درد

 

خم که می‌شود، راست کردن کمر برایش دردآور است؛ گاهی هم آن قدر درد در کمر می‌پیچد که حتی فکر راه رفتن و تکان خوردن هم آزارش می‌دهد، اما باز هم دست روی دست گذاشته و منتظر است. فقط می‌گوید «باید تحمل کرد، کمر‌درد که درمان ندارد!»

فکر می کند کمر درد اگر بخواهد بیاید، می آید و کاری به ما ندارد، در حالی که متخصصان نظر دیگری دارند و می گویند می توان از بروز کمردرد هم پیشگیری کرد یا آن را به موقع درمان کرد. آنها می گویند کمردرد مشکلی شایع است، ولی درمان دارد و نباید نسبت به آن بی توجه بود؛ بویژه زمانی که علائم و نشانه های خطر هم همراهش باشد.

 

کمردرد، شایع و همه گیر

کمردرد پیر و جوان نمی شناسد. هم سالمندان را درگیر می کند و هم جوانان را؛ اگر با آن نسازیم و مراقبش نباشیم، باید منتظر بنشینیم تا از راه برسد.

آن طور که دکتر ابوالاحرار می گوید کمردرد مشکلی شایع است و حدود ۹۰ درصد افراد حداقل یک بار در طول عمرشان آن را تجربه می کنند. حتی مطالعات نشان می دهد ۵ تا ۲۵ درصد افراد به طور کلی دچار کمردرد هستند.

 

یک کمردرد و ده ها علت!

کار زیاد موجب کمردرد می شود یا بیکاری و بی تحرک نشستن؟ ورزش کردن برای بهبود این درد موثر است یا آن را تشدید می کند؟ کمردرد همیشه در اثر مشکلی خاص ایجاد می شود یا گاهی بدون علت است؟ این سوال ها و ده ها سوال دیگر در ذهن خیلی از ما می چرخد، ولی آن طور که متخصصان می گویند کمردرد به علل متفاوت بروز می کند.

دکتر نوید ابوالاحرار، فلوشیپ فوق تخصصی درد در گفت وگو با «جام جم» درباره علل بروز کمردرد توضیح می دهد: حرکت های ناگهانی یا برداشتن اجسام سنگین با وارد کردن فشار زیاد می تواند باعث ایجاد کمردرد شود. از طرف دیگر، ضعف ماهیچه های اطراف کمر هم عاملی برای بروز این مشکل به حساب می آید.

وی با اشاره به آسیب دیسک بین مهره ای، خاطرنشان می کند: یکی از شایع ترین علل بروز کمردرد، آسیب دیسک بین مهره ای است. البته اگر در سنین بالا، برای افراد ام آر آی انجام شود، ممکن است مشخص شود که فرد دچار این مشکل بوده، ولی تمام این افراد هم به عمل جراحی نیاز پیدا نمی کنند. به عبارت دیگر، در بسیاری از موارد بدون عمل جراحی هم می توان این مشکل را درمان کرد.

دکتر ابوالاحرار در این باره توضیح می دهد: تنها در مواردی خاص نیاز است که از عمل جراحی کمک گرفته شود؛ در شرایطی که آسیب عصبی دائم ایجاد شده است، هنگامی که فرد دچار اختلال حرکتی می شود یا در مواقعی که بیمار دچار بی اختیاری ادرار و مدفوع است؛ بنابراین می توان گفت خوشبختانه تعداد کمی از بیماران برای درمان کمردرد به عمل جراحی نیاز پیدا می کنند.

 

ورزش کنید تا کمردرد نگیرید

هیچ کس دوست ندارد کمر درد را تجربه کند، ولی همان طور که گفته شد حدود ۹۰ درصد افراد حداقل یک بار در طول عمرشان دچار چنین مشکلی خواهند شد.

برای همین هم دکتر ابوالاحرار با تاکید بر اهمیت پیشگیری، می گوید: یکی از مهم ترین نکات برای پیشگیری از بروز کمردرد استفاده از یک برنامه ورزشی منظم و مناسب است تا به کمک آن بتوانیم آمادگی بدنی را حفظ کرده و قدرت ماهیچه ها را افزایش دهیم؛ بخصوص ماهیچه های اطراف ستون مهره ها که نقش موثری در انتقال وزن بدن و حفظ تعادل ایفا می کند.

از طرف دیگر باید با انجام حرکات کششی مناسب به افزایش طول ماهیچه ها نیز کمک کنیم، چراکه بیشتر شدن طول ماهیچه ها موجب افزایش انعطاف پذیری آنها می شود. به عبارت دیگر، ماهیچه های بدن هم باید طول بیشتری پیدا کرده و انعطاف پذیرتر شود و هم این که توده ماهیچه ای باید قدرت بیشتری داشته باشد تا بتواند در برابر فشارهایی که به کمر وارد می شود، مقابله کند.

بنابراین به گفته این پزشک متخصص، حفظ آمادگی بدنی و توده ماهیچه ای مناسب یکی از مهم ترین نکات برای پیشگیری از بروز کمردرد است.

نحوه صحیح نشستن، خوابیدن، ایستادن، کار کردن و بلند کردن اجسام نیز از دیگر مواردی است که حتما باید مورد توجه قرار گیرد.

دکتر ابوالاحرار با اشاره به این موضوع، توضیح می دهد: هنگام نشستن یا کارکردن در وضع نشسته، حتما باید از صندلی مناسب استفاده کنید. همچنین با قرار دادن یک بالش یا حوله لوله شده پشت صندلی نیز باید قوس طبیعی کمر را حفظ کنید.

حواس تان باشد زمانی که در حالت نشسته هستید، زانوها و لگن باید در یک سطح قرار بگیرد. هنگام بلند کردن اجسام سنگین از روی زمین هم باید اجازه دهید پاهای شما این کار را انجام دهند. یعنی برای این کار خم نشوید و کمرتان را به صورت عمود نگه دارید و از بلند کردن و چرخاندن همزمان نیز اجتناب کنید.

 

این نشانه ها را نادیده نگیرید

اگر روزی کمردرد به سراغتان بیاید، چه کار می کنید؟ چند روز کار را تعطیل کرده و استراحت می کنید یا از ورزش و حرکات فیزیکی کمک می گیرید؟ قرص مسکن می خورید یا کمرتان را ماساژ می دهید؟ اگر همیشه چنین کارهایی را انجام می دهید و منتظر می مانید تا درد برطرف شود، خوب است نظر دکتر ابوالاحرار را بدانید که می گوید مواقعی که کمردرد همراه با نشانه های خاصی بروز می کند، حتما باید به پزشک مراجعه و با او مشورت کنید.

وی می افزاید: معمولا اولین کاری که پس از مواجه شدن با کمردرد باید انجام شود، استراحت کردن است،چون در بسیاری از موارد، کمردردها علت خاصی ندارد و فقط التهابی موقتی است که با استراحت هم بهبود می یابد، اما زمانی که علائم خطر هم همراه آن وجود داشته باشد حتما باید به پزشک مراجعه و براساس نظر او اقدام کنید.

دکتر ابوالاحرار به علائمی اشاره می کند که می تواند نشان دهنده مشکلی جدی باشد و می گوید: در صورت بروز کمردرد، اگر استراحت کردید و از درمان های اولیه خانگی مانند مصرف مسکن ها یا استفاده از گرما هم کمک گرفتید، ولی درد بهبود نیافت و بیشتر از سه روز هم ادامه پیدا کرد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این، زمانی که کمردرد در طول روز ثابت و یکنواخت است و ارتباطی با میزان فعالیت یا استراحت ندارد هم باید آن را جدی بگیرید؛ به خصوص کمردردهایی که در طول شب و هنگام خوابیدن بدتر می شود.

وی می افزاید: اگر احساس کنید درد به سمت ساق، مچ یا کف پا تیر می کشد یا احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن در پاهایتان داشته باشید نیز حتما باید با پزشک مشورت کنید. علائم دیگری مانند ایجاد بی اختیاری ادرار یا مدفوع، درد همراه با ضربان (نبض) در شکم یا تب هم حتما باید بررسی شود.

این پزشک متخصص به دیگر علائم مهمی که می تواند همراه با کمردرد بروز کند، اشاره کرده و می گوید: کمردردهایی که در اثر سقوط یا ضربه ایجاد می شود، همراه با کاهش وزن بی دلیل بروز می کند، برای اولین بار پس از پنجاه سالگی شروع می شود یا برای کسانی اتفاق می افتد که سابقه سرطان، پوکی استخوان، استفاده از کورتیکواستروئیدها یا مواد مخدر دارند و به بررسی های بیشتر نیاز دارد.

به گفته وی، اگر فرد می داند پس از انجام کاری سنگین دچار کمر درد شده است، در مرحله اول باید استراحت کند و به کمک حمام آب گرم و گرم نگه داشتن ناحیه درد وضع را بهبود بخشد. اما اگر کمر درد با هر یک از علائم خطری که ذکر شد همراه باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

وی تاکید می کند: در دوره حاد کمردرد و طی روزهای اول، نباید هیچ ورزش و فعالیت فیزیکی ای را انجام دهید، چرا که در این مرحله ممکن است التهاب با فعالیت ورزشی بیشتر شود، ولی زمانی که شدت التهاب کاهش پیدا کرد و درد کمی کمتر شد، بیمار می تواند فعالیت هایش را شروع کند.

به گفته دکتر ابوالاحرار، پیاده روی روی سطح صاف بهترین فعالیت است و پس از این که بدن گرم شد، بتدریج بیماران می توانند حرکات کششی ملایم را انجام دهند. به کمک این فعالیت ها ماهیچه هایی که در حالت انقباض باقی مانده اند، کم کم آزاد می شود و احتمال بروز مجدد انقباض ها هم کاهش می یابد.

نیلوفر اسعدی بیگی – گروه سلامت

 

 

کلمات کلیدی: کلینیک درد، فوق تخصص درد، فلوشیپ درد، درد مزمن، کمردرد، دیسک کمر، درمان غیرجراحی دیسک کمر، اپیدورال، استرویید، تزریق استرویید اپیدورال